 |
FDISK!
FDisk Nedir?
FDisk komutu Windows 95'in atası olan ve "Dos" adı verilen eski işletim sistemi tarafından hard diskleri bölmek için kullanılan programcıktır. Bu program hard diskin bilgisayar tarafından ilk açılışında okunan ilk bölümlerinde düzenlemeler yapar. Bu bölüme "Partion Table" adı verilir ve hard disk'in okunan ilk sektörlerinde yer alır. Bu bölümde hard diskin boyutu, düzeni ve işletim sistemini işaret eden bilgiler bulunur. FDisk yapılan bir bilgisayarda bütün bu bilgiler yeniden düzenleneceğinden hard diskte bulunan bilgilere bir daha ulaşamayız. Eğer kullanıcı hard diskini fdisk ile tekrar bölümlemek isterse mutlaka bilgilerini yedeklemeli ve daha sonra fdisk yapmalıdır. FDisk hard disklerin bölümlenerek daha iyi organize edilebilmelerini sağlarken, büyük hard diskleri bölümlemek hard disklerde daha az alana daha çok dosya sığdırmayı sağlayabilir. İşletim sistemleri "Cluster" adı verilen bölümlere dosyaları yazarlar. Bu bölümler örneğin 8192 byte büyüklüğündeyse buraya yazılacak 1024byte uzunluğundaki bir dosya kalan 7168 byte'lık bölümün boşa harcanmasına sebep olucaktır. Bir cluster aynı anda sadece 1 dosya tarafından kullanılabilir. Boş kalan diğer alan ise o dosya oradan silinene kadar kullanılmaz. Büyük cluster boyutları çok sayıda dosya içeren bir hard diskte oldukça fazla yer harcanmasına yol açar. Ama büyük cluster boyutlarındaki bir hard diskte az sayıda ve büyük boyutlu dosyalar tutuluyorsa bu sisteme hız kazandırır. Çünkü işletim sistemi hard diskten bilgileri cluster olarak ister. Büyük cluster boyutunda aynı anda daha fazla byte okunmuş olur.
Kimler kullanmalı?
Kullanıcı eğer sistemine sık sık çok sayıda dosya kopyalıyorsa (ev kullanıcılarının çoğu böyledir) hard diskini bölümlemesi ona aynı alana daha fazla bilgi depolamasını sağlar. Bu kayıp miktarı 6000 dosya içeren 1 GB'lık bir hard diskte 100 Mb'a kadar çıkabilir. Hard disk bölümlemesinin gerekliliği yeni revizyon Windows 95'lerde Fat32 adı verilen yeni dosya yerleştirme sistemiyle halledilmiş durumdadır. Bu sistemde Windows 95 otomatik olarak cluster boyutunu küçük tutmakta ve bilgileri hard diskten cluster olarak değil dosya olarak istemektedir. Bu da sisteme hem hız hem de yer kazandırmaktadır.
Ne kadar kayıp var?
Hard diskte yanlış ayarlamalardan dolayı oluşan kayıp alanı ölçmek için çok basittir. Yapılması gereken sadece Windows'ta hard diskin toplam boyutunu ölçmek daha sonra da dosyaların kapladığı alanı ölçmektir. Bunun için "Bilgisayarım(My Computers)"da hard disk üzerine gelip sağ tuşa basılır. Daha sonra en altta yer alan "Özellikler (Properties)"e basıldığında yeni bir pencere açılır. Burada "Kullanılan Alan (Used Space)" satırında yazan hard diskte kullanılamaz durumda olan toplam alan yazmaktadır. Daha sonra aynı hard diskin içine girilerek "Ctrl" ve "A" tuşlarına aynı anda basılır. Ekranda bir uyarı penceresi gelirse bu pencerede "Tamam(Ok)" tuşuna basılır. Pencerede tüm dizinlerin ve dosyaların seçili olduğu görülür. Burada yapılması gereken herhangi bir dizin üzerine gelip tekrar sağ tuş menüsünden en alttaki "Özellikler"e girip ekrana gelen yeni pencerede tutulu olan tüm dosyalarıın gerçek boyutlarını görüntülemektir. Ekranda "Boyut(Size)" yazan satırda yer alan sayı gerçekte dosyaların kaplaması gereken alandır. "Kullanılan Alan (Used Space)" ile bu rakam arasındaki fark yanlış ayarlamadan oluşan kayıp alanıdır.
FDisk nasıl yapılır?
Fdisk kullanımı zor ve bir o kadar da tehlikeli bir programdır. Bu programı kullanmadan önce tüm bilgilerin yedeklenmesi gerekir. Fdisk programını kullanmak için sistem açılırken "Windows 9X Başlıyor" yazısı ekrana geldiğinde "F8"'e basılarak sistem dosyalarının hiç biri çalıştırılmamış olur. Daha sonra ekrana "fdisk" yazılır. Fat32 sistemini kabul ediyorsanız gelen soruya "E" harfine basılarak enterlanır. FDisk yaparken öncelikle bazı kavramların bilinmesi gerekir. Hard Diskte ayrılan her bölüme "Partition(Bölüm)" denir. Bir hard diskte "Primary Partition" adı verilen birincil bölümleme olmak zorundadır. Bu birincil bölümlemelerden birden çok sayıda bulunabilir. İkincil bölümleme denen "Extended Partition"lar sistemde sanal hard diskler oluşturacak alanı kapsarlar. Bu "Extended Partition" üzerinde daha sonra sanal harddisk bölümleri yani "Logical Dos Drivers" oluşturmak gerekir. Bir "Extended Partition" üzerinde birden çok sayıda sanal disk bölümü tanımlamak mümkündür. Halen kullanılan bir hard diskte "FDisk" yaparken öncelikle sistemde halen bulunan bölümlerin silinmesi gerekir. Öncelikle sistemde tanımlı olan bölümleri görmek için "4" numaralı seçenek seçilir. Burada sistemde hangi bölümlerin bulunduğu ve ne kadar yer kaplandığı görülebilir. Tüm tanımlamaları silmeden yeni bölüm oluşturulamayacağından önce bu bölümleri silmek gerekir. Bunun için ekranda önce "ESC" daha sonra ana menüden "3" tuşuna basılır. Daha sonra karşımıza gelen menüden, eğer o anki ayarlamalarda sistemde sanal hard disk tanımlı değilse, "1" numaralı seçenek seçilir. Daha sonra onay bekleyen programa "E" tuşuna basılarak onay verilir ve silinmek istenen hard disk bölümlemesinin bölüm adı yazılır. Bu ad "Volume Label" olarak sistemde gözüken addır. Bu şekilde bölümleme kalıp kalmadığı kontrol edilir.
Yeni bir hard diske FDisk yapmak
Eğer bilgisayara ikinci bir hard disk ekleniyorsa fdisk yaparak bölümlemek gerekir. Bunun için "FDisk" ana ekranında "1" numaralı seçenek seçilerek yeni bölüm oluşturma menüsüne girilir. Sonra karşımıza gelen pencereden tekrar "1" numaralı seçenek seçilerek yeni bir birincil bölümleme oluşturulur. Burada ekrana gelen soruya "H" denerek tüm hard disk alanının tek bir bölümleme olarak ayarlanması seçilmiş olur. Daha sonra ekrana gelen soruya hard diskin ne kadarının birincil olarak bölümlenmesi gerektiği yazılır. Sistemdeki hard diskin 2,5 Gb'lık olduğu varsayılarak buraya 1000 rakamı girilir. Bu sayede 1 Gb'lık bir "C:" sanal sürücüsü oluşturulmuş olur. Daha sonra "ESC" tuşuna basılarak ana menüye geri dönülür. Buradan tekrar "1" numaralı seçenek seçilerek yeni sürücüler oluşturulmaya devam edilir. Bu ekranda bu sefer "2" tuşuna basılarak ikincil bir bölümleme oluşturulur. Bu bölümleme oluşturulduktan sonra üzerinde "Mantıksal Dos Sürücü (Logical Dos Drive)" adı verilen sanal bölümlemeler oluşturmak gerekmektedir. İkincil bölüm oluşturulurken ne kadarlık bir alanın ikincil olarak ayrılması gerektiği sorusu ekrana gelir. Bu soruya tüm kalan alanı seçmek için "Enter" tuşuna basılarak cevap verilir. Daha sonra bu ikincil alan üzerinde sanal disk alanları oluşturmak yani oluşturulan ikincil alana harf vermek gerekir.
Sanal sürücü oluşturma
Tekrar ana menüden "1" numaralı bölüme girerek buradan bu defa "3" numaralı tuşa basılır. Kalan 1,5 Gb'lık alana 750 Mb'lık iki tane "Mantıksal Dos Sürücü" oluşturulur. Kullanımda karışıklık meydana getirdiği için daha fazla sanal sürücü oluşturmak pratik değildir. 512Mb altında bölümlemeler oluşturmak daha verimli alan kullanımı sağlar. Bölümlemeler oluşturulduktan sonra ana ekranda 4 tuşuna basılarak bölümler kontrol edilir. En üstte yer alan "Birincil Bölüm(Primary Partition"'un "Durum(Status)"unda "A" harfi olması gerekir. Eğer yoksa ana menüden "2" tuşuna daha sonra da "1" tuşuna basılarak aktif hale getirlir. Bütün bu ayarlamalardan sonra sistemi açıp kapatmak ve oluşturulan tüm sanal sürücü alanlarını formatlamak gerekmektedir.